dinsdag 6 december 2011

Techniek: Ballonauto maken

Mijn leerwens:
Het uitwerken en toepassen van een goede techniekles, bekeken door de TOSbril.
Ik wou tijdens de week voor Sinterklaas een leuke muzische opdracht doen met de klas (4e leerjaar), die ik dan ook kon koppelen aan techniek. Bij deze techniekles zou ik graag de TOS-bril willen inzetten. Ik zou een zich willen krijgen op de technici in de klas en ervaren hoe de andere leerlingen hiermee omgaan. Zo kan ik in mijn stageklas een nieuwe techniekles uitwerken waarbij ik rekening kan houden met mijn bevindingen en ervaringen van deze keer.

Leerplandoelen:
Overkoepelende doelstellingen:
0.1: kinderen willen meer te weten komen oer de wereld in al z’n dimensies, hier en elders, vroeger en nu.
0.2: kinderen uiten hun verwondering over het onbegrijpbare, het goede, het mooie, het mysterieuze, het verrassende, … in de wereld.
0.5: kinderen werken samen.
0.6: kinderen drukken zich zo verstaanbaar mogelijk uit en benoemen waar mogelijk de dingen correct.
0.7: kinderen durven en kunnen een probleem aanpakken.
0.11: kinderen kunnen kwalitatief en kwantitatief vergelijken (werkwijzen)
Mens en het muzische:
3.5: kinderen houden rekening met verschillende schoonheisaspecten als ze zelf iets maken of uitdrukken.
Mens en medemens:
4.2: kinderen ontwikkelen vertrouwen in eigen mogelijkheden
4.7: kinderen kunnen respect en waardering opbrengen
4.9: kinderen kunnen leiding volgen of meewerken.
4.11: kinderen kunnen elkaar helpen door zich dienstbaar op te stellen.
Mens en techniek:
6.3: kinderen zien in dat energie noodzakelijk is voor het functioneren van niet-levende systemen.
6.6: kinderen zien in dat producten worden gemaakt volgens bepaalde technische principes.
6.11: kinderen kunnen zeggen aan welke eisen een bestaande constructie en een constructie die ze zelf willen maken, moet voldoen.
6.12: kinderen kunnen hun materialenkennis en hun kennis van constructie-, bereidings- en bewegingsprincipes gebruiken bij het ontwerpen van een constructie of bereiding.
6.13: kinderen kunnen een constructieactiviteit correct uitvoeren.
6.14: kinderen kunnen gebruik maken van hun kennis over en vaardigheid in techniek om een constructie in elkaar te zetten.
6.15: kinderen kijken kritisch naar een zelfgemaakt product.
Mens en natuur:
7.21: kinderen kunnen onder begeleiding natuurkundige verschijnselen onderzoeken en hun zelf geformuleerde doelstellingen toetsen

Lesdoelen:
Cognitieve doelen:
·         De leerlingen zien in welk effect het leeglopen van de ballon op de auto heeft.
·         De leerlingen kennen technische eisen bij de bouw van een ballonauto.
Psycho-motorische doelen:
·         De leerlingen  kunnen verschillende technische vaardigheden toepassen zoals knippen, plakken, nieten…
Affectieve doelen:
·         De leerlingen kunnen hun auto op een creatieve manier vormgeven.
·         De leerlingen hebben bewondering voor de resultaten van andere leerlingen .
·         De leerlingen kunnen samenwerken en mekaar verder helpen.
·         De leerlingen kunnen omgaan met succeservaringen en mislukken

Opbouw van de les:
Introductie:
·         De lln bekijken afbeeldingen van auto’s die ik heb opgehangen (op zonne-energie, elektrische auto, auto met trappers, ballonauto)





Leerfase:
·         We bekijken samen de technische opdracht.
·         Het probleem, de technische eisen( vb. ‘ronde’ wielen, stuwing d.m.v. een ballon), het technisch proces wordt samen besproken.
·         Daarna bekijken we samen welke kracht en techniek gebruikt wordt  voor het voortduwen van de auto.
Proefje: We blazen een ballon op en laten die nadien los. In welke richting vliegt hij? Hoe komt dat?
Verwerking:
·         De lln gaan nu aan de slag. Ze volgen hierbij de stappen van het technisch proces. Sommige leerlingen gaan op zoek naar eigen oplossingen.
·         Wanneer de auto aan onze verwachtingen en eisen voldoet, mogen ze hem creatief afwerken.
·         de leerlingen helpen mekaar waar nodig.
Afronding:
·         De lln gaan bij de anderen kijken en feedback geven. De leerlingen wiens auto kan rijden houden een race.
·         Nadien bespreken we deze opdracht. Niet iedereen is tot een positief resultaat gekomen. Waaraan kan dit liggen? Sommigen hebben een leuke ballonauto die kan rijden. Wat valt er jullie op? Wat neem je hiervan mee naar een volgende opdracht?
·         De kinderen mogen hun auto mee naar huis nemen.

Terugblik op de activiteit:
De betrokkenheid was enorm tijdens deze les. Ook kinderen die zich er meestal heel snel vanaf maken, waren heel goed aan het werk en bleven uitgedaagd door de opdracht. Ik hoorde Tinne zelfs zeggen “je moet niet opgeven”. Terwijl Tinne een meisje is die GON begeleiding krijgt en daar werkt aan nauwkeurigheid, concentratie, tijd nemen om goed te werken.
De reactie van de kinderen die succes konden ervaren was fantastisch. Alexander is een jongen die het erg moeilijk heeft op school. Het is een eerder zwakke leerling voor taal en wiskunde. Maar hij was één van de eersten die zijn auto kon doen rijden. De blik, lach op zijn gezicht toen de auto reed zal ik niet snel vergeten!
De leerlingen  zijn gestimuleerd in de technische geletterdheid. Ze zijn op zoek gegaan naar inspiratiebronnen en hebben met het materiaal dat ter beschikking was en dat ze zelf meebrachten, een eigen creatie in elkaar gestoken. De leerlingen kenden de eisen en hebben hier rekening mee gehouden. Ze hebben hun werk hiernaar getest en bijgestuurd.
Het viel me tijdens de activiteit op dat er meer techniekgebruikers in de klas zijn dan technici. De leerlingen gaven mekaar tips. Ze konden mekaar prikkelen. Kinderen waarvan ik het niet verwachtte kwamen met weldoordachte systemen voor de assen van de wielen. Ik vraag me af of een indeling in heterogene groepjes i.p.v. individueel werk misschien beter zou geweest zijn. Dit neem ik mee naar mijn volgende activiteit.
Ik heb gemerkt dat sommige leerlingen nood hebben aan inspiratie om creatief aan de slag te gaan. Sommigen hebben echt nood aan een stappenplan. Ze zijn nog niet ver genoeg gevorderd in die technische geletterdheid. Ook hebben sommigen nood aan extra stimulans om nauwkeurig te werken en niet te snel tevreden willen zijn of te snel te willen opgeven. Dit is een punt dat ik zeker meeneem naar de stage of een andere activiteit.
Ik kan wel besluiten dat het een heel fijne en productieve namiddag. Sommige leerlingen hebben succeservaringen gehad, anderen niet. Maar die leerden ermee omgaan. Langs de ene kant had ik de kinderen daar al kunnen op voorbereiden, maar ik heb gemerkt dat ze tot het eind gemotiveerd waren. Nu heb ik op het eind de resultaten besproken. Ze hebben kunnen ervaren dat techniek een zoektocht naar oplossingen is.
(Jammer genoeg heb ik geen foto's kunnen trekken tijdens de activiteit, want mijn fototoestel had een platte batterij.... :-(  Dat vind ik echt heel jammer! )

zondag 6 november 2011

Tamarillo

Vandaag hebben we de Tamarillo onderzocht. Ik heb mijn waarnemingen met die van mijn dochter samengenomen en genoteerd. Vaak zei zij wat ik ervan dacht ;-)




Kijken en voelen aan de buitenkant: Deze vrucht ziet eruit als een Roma tomaat. De vrucht is heel glad en heeft een rood-oranje kleur. De kleur is niet egaal dezelfde. Ik had de indruk dat de kleur in pixels (zoals bij een foto) samengesteld was. De steel is bruin en verdroogd. Je kon het steeltje horen kraken bij het plooien.

Binnenkant:
Binnenin ziet de vrucht er ook wat uit als een tomaat. De pitjes zitten zoals bij een tomaat in groepjes bij elkaar in een soort van glibberig gedeelte. Het vruchtvlees is fel oranje (Lisa zei FLUO) en voelde wat ‘melig’ aan.  De pitjes zitten in een donkerrood vliesje.

              een doorgesneden tomaat


Geur:
Voor het opensnijden had de vrucht geen specifieke geur. Nadat ik ze opengesneden had, rook ik nog steeds niet wat ik verwachtte. Ik verwachte een exotische geur bij het zien van het vruchtvlees. Maar ik had eerder een ‘groene’ geur in de neus. Lisa vond dat ze rook naar een onrijpe banaan.



Smaak:
Ik vond het vruchtvlees apart nogal flauw en melig smaken. De combinatie met de pitjes was wel lekkerder. Wanneer ik de pitjes apart proefde, deed dit mij denken aan passievrucht. Niet de smaak, maar wel het gevoel in de mond. Lisa is geen held in nieuwe dingen proeven. Zeker wanneer er pitjes inzitten. Dit is een moeilijkheid die je ook in de klas kan ervaren. Ik heb haar niet verplicht om te proeven. Ze zei dat ze niet wilde omdat het niet lekker rook.




We hebben hier echt met al onze zintuigen geëxploreerd. We hebben echter weinig verschillende brillen kunnen opzetten: Natuur, ruimte.

Wat ik erover opzocht:
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie 
Tamarillo

Portaal   

De tamarillo (Cyphomandra betacea, synoniem: Solanum betaceum) of boomtomaat is een plant uit de nachtschadefamilie (Solanaceae). Het is een sterk vertakte, snelgroeiende, groenblijvende, tot 7,5 m hoge halfheester met een korte stam en dikke, zachte takken. De naam tamarillo is in 1967 in Nieuw-Zeeland als handelsnaam bedacht. De bladsteel wordt tot 17 cm lang. De afwisselend geplaatste bladeren zijn hartvormig, zacht, toegespitst, gaafrandig, glanzend lichtgroen en tot 35 x 20 cm groot. De bladeren zijn dicht bezet met korte, stinkende, haarvormige kliertjes. De 1-2 cm brede, geurige bloemen groeien in trossen aan de scheuttoppen. Ze bestaan uit vijf bleekroze of lavendelkleurige, puntige kroonbladeren, een groenpaarse kelk en vijf opvallende, gele meeldraden.
De vrucht is een eivormige, tot 10 x 5 cm grote en tot 100 g zware bes. De dunne, gladde, glanzende schil is rijp geel, oranje, tomaatrood, violet of purperrood gekleurd met soms in de lengterichting donkere strepen. De kleur hangt af van het ras. Het sappige vruchtvlees is crèmegeel, geel, oranje, of oranjerood en smaakt zurig aromatisch. De schil smaakt bitter. De vrucht bevat vele circa 4 mm grote, platte zaden.
De vrucht kan geconsumeerd worden door hem te halveren, het vruchtvlees eventueel met suiker te bestrooien en vervolgens uit te lepelen. Ook kan men de tamarillo op dezelfde manier laten "schrikken" als een tomaat: de vrucht wordt eerst ondergedompeld in heet water en vervolgens in koud water, waarna de bittere schil er vervolgens gemakkelijk kan worden afgetrokken. De tamarillo kan ook op dezelfde manier als de tomaat in de voedselverwerking worden gebruikt, maar ook in fruitsalades marmelade, consumptie-ijs, stoofpotten, taarten en chutney worden verwerkt.
De tamarillo komt van nature voor in de Andes op hoogtes tussen 1000 en 3000 m. De soort wordt wereldwijd in de subtropen en in tropisch gebergte gekweekt. In Nederland komen met name vruchten uit Portugal en grotere vruchten uit Colombia van onder andere Andino Fruit op de markt.
De plant kan gemakkelijk uit zaad worden opgekweekt en in België en Nederland in de vensterbank worden gehouden. Het zal ook lukken om er rijpe vruchten aan te kweken.

Leerplandoelen:
0.2: kinderen uiten hun verwondering over het (on)(be)grijpbare, het goede, het mooie, met mysterieuze, het verassende… in de wereld
0.9: kinderen kunnen nauwkeurig waarnemen met al hun zintuigen
0.11: kinderen kunnen kwalitatief en kwantitatief vergelijken.
7.4: kinderen zien dat mensen, dieren en planten een grote verscheidenheid aan kenmerken vertonen.
7.5: kinderen ontdekken dat er tussen mensen, dieren en planten onderling veel gelijkenissen bestaan.

vrijdag 4 november 2011

aankoop

Vandaag ging ik naar verschillende uitheemse winkels en kocht een selectie aan vruchten.


op de bovenste rij vlnr: kaki - granaatappel  - nashi peer
op de onderste rij vlnr: cactusvijg - van deze vrucht kon men de naam niet zeggen - tamarillo

onbekend fruit

Een tijdje geleden zag mijn dochter in de winkel een granaatappel. Ze vroeg zich af wat het was en of het lekker was. Ik reageerde onmiddellijk: "Dan zullen we dat eens moeten kopen he!"


mijn leerwens:
ik stel vast dat ik verschillende uitheemse fruitsoorten niet ken. Ik wil ze leren kennen, weten hoe ze ruiken, smaken. Hoe zien ze eruit vanbuiten en vanbinnen? Van waar komen ze? Extra weetjes?

actie:
Ik stap in de herfstvakantie een uitheemse winkel binnen, koop verschillende vruchten en ga deze onderzoeken.

zondag 29 mei 2011

creatief met ijzerwaren en schroeven

Leerwens: Houtsoorten
Voor een stagelesje in het 5e leerjaar ging ik op zoek naar een geschikte houtsoort. Het moest een soort zijn waar kinderen gemakkelijk schroeven in konden draaien.

Actie:
Ik zocht wat info op over verschillende houtsoorten en sprak ook mijn man hierover aan. Hij heeft meer ervaring met dat soort zaken.

Leereffect:
Ik dacht in eerste instantie aan MDF (Medium-Density Fibreboard). Ik zocht hier info over op op het internet. De houtvezels zijn gedroogd en door middel van harsen met elkaar verbonden. Aangeraden wordt om voor te boren om splijten van het materiaal te voorkomen.


Ik dacht dat het redelijk gemakkelijk ging zijn. Maar toen ik het zelf thuis probeerde, ging het inschoeven goed tot de laatste halve cm. Dit ging zeer moeilijk. Bleek ook dat de plaat inderdaad splijt. Het is niet haalbaar in de klas om alles voor te boren.

Ik dacht ook even aan spaanplaat. Deze wordt gemaakt uit zaagsel, kleine stukjes (spaanders) hout en een bindmiddel, meestal een kunsthars. Spaanplaat heeft en groot nadeel: de neiging tot splinteren.


Mijn man raadde mij aan om grenen planken te kopen. Het is gemakkelijk in stukken te zagen en heel eenvoudig om iets in te schroeven. Grenenhout is hout van diverse Pinus-soorten.


Dit is het dan geworden. Het was ons niet moeilijk om mooie gelijke plankjes te zagen en voor de kinderen echt niet zwaar of lastig om erin te schroeven. En we hadden erg mooie resulaten!


Leerplandoelen:
6.15: kinderen kunnen kritisch kijken naar een zlfgemaakt product.
6.18:  kinderen kunnen met techniek omgaan in verschillende toepassingsgebieden.

waterspelletjes met hefbomen

Leerwens:
ik wou een praktische, leuke toepassing zoeken voor hefbomen met kids.

Actie:
ik ging op bezoek bij mijn nonkel Wim. Die leidt workshops met kinderen rond techniek.

Leereffect:
Hij leerde mij een spel waarbij kinderen aan de hand van een hefboom, sponsen moeten 'schieten' naar een kom.

Leerplandoelen:
6.4: Kinderen zien in dat veel voorwerpen in hun omgeving een aanvulling of verbetering zijn van menselijke functies en maken er functioneel gebruik van.

dinsdag 17 mei 2011

les WO binnen thema 'We draaien door'

Vandaag was het D-day! Het is echt een fijne les geworden. Ik heb de klas opgedeeld in 4 groepen, die telkens na een kwartier moesten doorschuiven. Voor de meeste groepjes was dit net goed getimed.

groep 1: de geschiedenis van de fiets.
de lln gingen aan de hand van een filmpje de verschillende fietsen chronologisch ordenen. Bij elke afbeelding hoorde een klein stukje informatie. De lln konden hier zelfstandig aan werken.


groep 2: spelletjes, raadsels,.... i.v.m. verkeersregels + constructie aangedreven door tandwielen, waar kinderen per 2 mee mochten tekenen, experimenteren. Dit vonden ze heel 'COOL'. Je kon zien hoe lln evolueerden van eerst gewoon een paar lijnen tekenen tot het schrijven van hun eigen naam.



groep 3: experimenteren met tandwielen.
de lln gingen vlot aan de slag. Sommigen konden het niet laten me te testen door 2 tandwielen van plaats te verwisselen. Maar ook nadien konden de verschillende groepjes telkens de theorie aan de praktijk koppelen. Dus techniek-missie geschaagd!!!




één van de leerlingen stelde volgende vraag: Als je tussen het groot en het klein tandwiel nog een 'tussenin' tandwiel plaatst, wordt de beweging dan dubben versneld?
Ik moest toegeven dat ik dat niet onmiddellijk wist. Testen dan maar!
Resultaat: de versnelling blijft dezelfde met een extra tandwiel. Weer iets bijgeleerd!
groep 4: CLIM
Ik had zelf een spel rond Coöperatief Leren in mekaar gestoken aan de hand van verschillende afbeeldingen van fietsen. Lln moesten door middal van beschrijven van afbeeldingen op zoek gaan naar dezelfde fietsen. van welke afbeelding zit maar 1 kaartje in het spel??? Leuk en geslaagd! De kinderen konden hier echt rustig mee aan de slag.


Het was een fijne maar drukke namiddag. Een tip voor mezelf voor de toekomst: duidelijkere instructie geven voor het doorschuifmoment. Verschillende kinderen lieten materiaal liggen in de hoeken, waardoor er nadien veeeel meer opruimwerk was dan nodig.

zondag 15 mei 2011

In bad gaan is waterverspilling.....

een uitspraak van mijn dochter (3e kleuterklas).
Toch fijn dat de juf de kinderen respect voor de natuur bijbrengt!

Leerplan:
7.17: kinderen beseffen dat de aarde bron is van energie en van grondstoffen
7.18: Kinderen gaan op hun niveau zorgzaam om met het milieu

We draaien door.... met tandwielen

Voor de uitwerking van mijn thema 'We draaien door', wou ik een lesje geven over tandwielen.

Leerwens: Dit vond ik best een moeilijk onderwerp, ik kende hier helemaal niets van.

Actie:
Ik ben info gaan opzoeken op internet. Maar wanneer ik info zocht, vond ik veel te veel en veel te moeilijk! Zelf kende ik er niet voldoende van om me enkel daarop te baseren. Wat is interessant en haalbaar voor de kinderen?

Leereffect:
Het heeft me enkele dagen gekost om hier nuttige info uit te filteren. Ik vond op de site van Technopolis een werkbundel, op Youtube een leuk filmpje en dat alles heb ik verwerkt tot een 5-tal experimentjes voor de leerlingen. Aan de hand van proefopstellingen die ik maakte met Lego Technic, hoop ik de kinderen de theorie te laten ondervinden.







Na het uivoeren van de experimenten knippen de kinderen de theoretische kadertjes uit en plakken ze bij het juiste experiment.
Dinsdag zien we of het werkt.....

Leerplandoelen:
Mens en techniek:
6.4: Kinderen zien in dat veel voorwerpen uit hun omgeving een aanvullig of verbetering zijn van menselijke functies en maken er functioneel gebruik van.
- ze kunnen gebuik maken van instrumenten zoals tandwielen om de eigen functies te verbeteren en/of aan te vullen.
- ze kunnen vaststellen en uiten welke voorwerpen toepassingen zijn van bewegingsoverbrenging via tandwielen.
6.14: Kinderen kunnen gebruik maken van hun kennis over en vaardigheid in techniek om eeb constructie in elkaar te zetten.

piepende, stinkende kuikens

Op Paaszondag kochten we voor onze kinderen 4 kuikens. In de hoop dat er 2 zouden blijven leven..... en inderdaad er blijven er 2 over.

Ondertussen zijn die dieren al zo'n 20cm hoog en verspreiden een redelijk 'agrarische lucht' binnen.

Leerwens: Wanneer kunnen deze kuikens bij de andere kippen buiten?

Actie:
Ik besloot vandaag eens op internet op te zoeken vanaf welke leeftijd ik ze bij de andere kippen zou kunnen zetten.

Leereffect:
Tot mijn grote verbazing bleek dit 4à5 maanden te zijn. Inderdaad, dat is nog 4 maand! Buitenzetten mag pas vanaf 5-6 weken. Weer iets wat ik niet wist! En waar ik beter voordien info had over opgezocht.... dat weten we dan ook weer voor de toekomst ;-)
Gelukkig heb ik een handige harry in huis, die een hok in mekaar zette. Eind deze week wordt het terug beter weer en vliegen ze buiten!

Leerplandoelen:
7.13: Kinderen maken een bewuste keuze voor het behoud van leven in hun directe omgeving:
- ze kunnen zelfstandige basishandelingen uitvoeren bij de verzorging van planten en dieren
- ze nemen de verantwoordelijkheid op zich voor de verzorging van huisdieren.

woensdag 13 april 2011

giftige planten op 'Plantastisch'

Leerwens:
Ik wil wat meer te weten komen over giftige planten. Hoe kan ik ze herkennen?

Actie:
Op 10 februari ging ik ook naar Technopolis, naar aanleiding van de tijdelijke tentoonstelling 'Plantastisch'. Ik hoopte hier meer informatie te vinden omtrent giftige planten. Maar zonder resultaat. In het winkeltje vond ik eer erg interessant boek: Vergif en verboden producten.

Leereffect:


Je kan niet zien of een plant giftig is, wel worden in het boek een aantal voorbeelden gegeven van giftige planten: wolfskers, vingerhoedskruid, taxus, klaproos, paddenstoelen als stinkzwam, vliegenzwam en satansboleet.

Wat heel straf is: de meeste giffen uit planten worden gebruikt om mensen te genezen (in kleine dosissen dan)

Chocolade is giftig voor honden. Theobromine is een gif uit de zaden van de cacaoboon. Mensen kunnen er tegen, maar honden kunnen er een chocoladevergiftiging van oplopen.

Naast het deel over giftige planten, staan er nog andere boeiende hoofstukken in dit boek.
- Wat te doen als je vergiftigd bent?
- Giftige dieren
- Bacteriën
- Plastic: giftig
- Lekker gif: Drugs
Hier kan ik zeker nog nuttige info uithalen!

Leerplandoelen:
Mens en Natuur
7.11: Kinderen ontdekken en ziek in dat de mens afhankelijk is van planten voor voeding, kleding, gezondheid,....
7.15: Kinderen trachten door hun gedrag gezondheidsrisico's te vermijden